De transformatie van het voormalig hoogoventerrein Esch-Belval betekende de creatie van een geheel nieuw en hoogstedelijk stadsdeel in het industriële zuiden van Luxemburg.
Vanwege de omgang met het industrieel erfgoed en de landschappelijke inbedding wees de jury – o.l.v. Kees Christiaanse – ons plan aan als winnaar van de internationale prijsvraag. Jo Coenen & Co ontving de opdracht voor de stedenbouwkundige en architectonische uitwerking van het Masterplan.
Het Masterplan bestaat uit de deelgebieden Cité des Sciences, Square Mile, Park Belval, Belval-Süd en Belval-Nord. Het hoogoventerras (Cité des Sciences) met zijn monumentale en beeldbepalende hoogovens, bestaande spoorlijnen, productiehallen en fundamenten gaat een dialoog aan met nieuwe, grotendeels publieke functies als het staatsarchief, bibliotheek, rockhal, universiteit, bioscoop en de hoofdvestiging van Dexia. Hier is de transformatie zichtbaar van een industriële samenleving naar een kennissamenleving. De verdiepte Stahlhof gebruikt het hoogteverschil tussen hoogoventerras en omgeving en is het centrale ontmoetingsplein van dit stadsdeel. Een nieuw treinstation zorgt reeds in de eerste fase voor verbinding met de bestaande stad en voldoende draagvlak van de voorzieningen.
Ten westen van het hoogoventerras bevindt zich de Square Mile, een carrévormig stadsdeel met voornamelijk dienstverlening, commercie en wonen op de bovenste verdiepingen. De Square Mile is op hoogte gebracht met het hoogoventerras door een tweelaagse, gefaseerd aangelegde parkeergarage. Op verschillende plaatsen reageert de blokkenstructuur op het landschap en de industriële context. Ter plaatse van de sinterbekkens en schoorstenen is een verdiept plein aangelegd, met ruimte voor horeca en commercie. Aan de randen openen de blokken zich en bieden uitzicht op het landschap.
Square Mile en Cité des Sciences zijn met elkaar verbonden door de Central Gate, een grootstedelijke boulevard die aantakt op de snelweg naar Luxemburg. Ondergronds krijgt de snelweg een verbinding met Frankrijk, waardoor dit gebied aantrekkelijk wordt voor forensen.
Het woongebied bevindt zich op een reliëfrijk gedeelte van het terrein aan weerszijden van een beek. In het zuidelijke gedeelte worden woonwerkblokken parallel aan de helling gesitueerd. De woonblokken aan de noordzijde van de beek staan dwars op de helling en bieden weids uitzicht op het aangrenzende landschap. Door het hoogteverschil zijn bijzondere woningtypologieën mogelijk met eigenzinnige buitenruimten en parkeren onder een dek. De plandelen worden met elkaar verbonden door een landschapspark op basis van de aanwezige pioniersvegetatie. De ruggengraat van het park is de aanwezige beek, die getransformeerd wordt tot watermachine. Al het regenwater wordt afgekoppeld, naar de watertrap getransporteerd en daar gezuiverd. De afvalbergen van de hoogovenslakken worden afgedekt en omgevormd tot een attractief park met uitzicht over de stad.
Prijsvraagontwerp en Stedenbouwkundig Ontwerp
Esch sur Alzette, Luxemburg | ontwerp in dienstverband bij Jo Coenen & Co 2001-2002 | opdrachtgever Agora Entwicklungsgesellschaft | i.s.m. Buro Lubbers, ’s-Hertogenbosch | in uitvoering sinds 2002 | esch/belval actueel